Cốm Tươi Làng Vòng

Mô tả

CỐM TƯƠI LÀNG VÒNG

Cốm làng Vòng là một món đặc sản trứ danh, mang đậm hương vị truyền thống của ẩm thực Việt Nam. Loại cốm này có xuất xứ từ làng Vòng (Hà Nội) và đã có một lịch sử lâu đời, bắt nguồn từ khoảng thế kỷ XIV dưới triều đại nhà Hồ. Tương truyền, vua Hồ Quý Ly đã khuyến khích dân chúng tận dụng hạt gạo nếp non để làm cốm, từ đó thúc đẩy phát triển nông nghiệp và tạo nên món ăn đặc sắc này.
Ngày nay, làng Cốm Vòng vẫn được biết đến rộng rãi nhờ vào quy trình làm cốm thủ công và tỉ mỉ, thường diễn ra vào mỗi độ thu sang, khi lúa nếp vào vụ. Trải qua bao thế kỷ, bí quyết chế biến cốm đã được những người dân làng Vòng gìn giữ và truyền lại qua nhiều thế hệ, tạo nên hương vị tinh tế, khó quên và sự độc đáo không lẫn vào đâu được của cốm làng Vòng.

CÁCH THƯỞNG THỨC CỐM TƯƠI LÀNG VÒNG

Cốm làng Vòng mang đến nhiều cách thức thưởng thức tinh tế để người dùng cảm nhận trọn vẹn hương vị đặc trưng của thức quà mùa thu này. Các cách thưởng thức truyền thống và phổ biến:

• Thưởng thức trực tiếp: Đây là cách đơn giản và thuần túy nhất. Chỉ cần nhón từng nhúm cốm, ăn chậm rãi để cảm nhận độ dẻo, mềm, vị ngọt dịu và hương thơm thoang thoảng của lúa nếp non.
• Ăn kèm chuối tiêu/hồng: Sự kết hợp kinh điển của mùa thu Hà Nội. Vị ngọt đậm, mềm mại của chuối tiêu chín tự nhiên (hoặc trái hồng chín) khi kết hợp với vị bùi, dẻo của cốm tạo nên một sự hòa quyện hoàn hảo.
• Uống trà xanh: Cốm thường được nhâm nhi cùng một tách trà xanh nóng. Hương thơm thanh thoát của trà làm tôn lên vị thơm mát, ngọt ngào của cốm, tạo nên một trải nghiệm ẩm thực tao nhã, thư thái.
• Cùng gia đình và bạn bè: Cốm là thức quà mang tính kết nối, thường được bày biện trong không gian ấm cúng để mọi người cùng quây quần, trò chuyện và chia sẻ.
• Ngoài việc thưởng thức trực tiếp, cốm còn là nguyên liệu chính để chế biến nhiều món ăn truyền thống và sáng tạo khác, giúp hương vị cốm lan tỏa trong ẩm thực Việt: Các món truyền thống: Bánh cốm (thường nhân đậu xanh, được dùng trong lễ hỏi, cưới), Chả cốm (hỗn hợp cốm, thịt xay, giò sống chiên hoặc hấp), Xôi cốm (cốm đồ với đậu xanh, dừa nạo), Chè cốm (cốm nấu với bột sắn dây, nước cốt dừa); Các món hiện đại/sáng tạo: Cốm xào dừa, Tôm tẩm cốm chiên, Kem cốm, Cốm tráng trứng…

Dù thưởng thức theo cách nào, cốm làng Vòng vẫn giữ được nét đặc biệt, mang đến một trải nghiệm ẩm thực tinh tế, đậm đà hồn cốt truyền thống Việt Nam.

QUY TRÌNH CHẾ BIẾN CỐM TƯƠI LÀNG VÒNG

Việc tạo ra những hạt cốm dẻo thơm, xanh ngọc đòi hỏi sự tỉ mỉ qua nhiều công đoạn thủ công, chủ yếu sử dụng nguyên liệu là lúa nếp non (thường là nếp cái hoa vàng).

1. Thu hoạch và Sơ chế nguyên liệu:

• Chọn lúa: Lúa được cắt khi còn non, hạt lúa còn mẩy, bấm ra vẫn còn sữa, không quá già (sẽ cứng) và không quá non (sẽ nhão).
• Tuốt hạt và Đãi thóc: Lúa gặt về được tuốt lấy hạt (thóc non). Sau đó, thóc được sàng sẩy loại bỏ rơm rác và đãi qua nước để loại bỏ hoàn toàn các hạt lép, chỉ giữ lại những hạt chắc mẩy, sạch sẽ nhất.

2. Rang thóc

• Kỹ thuật Rang: Thóc non được cho vào chảo gang đúc dày (thường đun bằng củi) và rang trên lửa nhỏ. Người rang phải đảo liên tục và đều tay trong khoảng 30-40 phút để thóc chín đều từ trong ra ngoài mà không bị cháy.
• Canh lửa: Đây là bước quan trọng nhất. Phải điều chỉnh nhiệt độ liên tục; khi hạt thóc bắt đầu tái trắng thì hạ bớt lửa. Bí quyết nằm ở kinh nghiệm “rang non”, đảm bảo hạt cốm dẻo mà không bị khô cứng.

3. Giã cốm và Sàng sẩy:

• Giã lần 1: Thóc rang xong phải được đem giã ngay khi còn nóng ấm trong cối đá (hoặc cối giã bằng máy). Quá trình giã diễn ra nhẹ nhàng, đều đặn để lớp vỏ trấu và vỏ cám đầu tiên bong ra.
• Sàng sảy: Sau khi giã, người thợ tiến hành sàng sảy để loại bỏ vỏ trấu.
• Giã lặp lại: Cốm tiếp tục được giã và sàng sảy từ 5 đến 8 lần. Mỗi lần giã khoảng 10-15 phút, sau đó dừng lại để sàng. Quá trình này giúp hạt cốm ngày càng dẹp, dẻo và sạch vỏ. Người thợ sẽ phân loại cốm thành các loại như cốm rót, cốm non, cốm già để giã riêng, đảm bảo chất lượng đồng đều.

4. Đóng gói và Bảo quản:

• Gói cốm: Cốm thành phẩm được gói trong hai lớp lá:
• Lớp trong: Lá ráy xanh và mát, có tác dụng giữ ẩm, giữ màu xanh ngọc tự nhiên và độ dẻo của cốm.
• Lớp ngoài: Lá sen, tạo hương thơm thanh thoát, tao nhã cho hạt cốm.
• Buộc lạt: Gói cốm được buộc lại bằng sợi lạt mỏng từ chính thân cây lúa nếp, vừa tăng tính thẩm mỹ, vừa giữ chặt gói cốm, thể hiện sự mộc mạc, truyền thống.

CÁCH BẢO QUẢN

Cốm làng Vòng, đặc biệt là cốm tươi, là thức quà nhạy cảm với môi trường. Việc bảo quản đúng cách sẽ giúp cốm giữ được độ dẻo, hương thơm đặc trưng của lúa non.

1. Bảo quản ngắn hạn (Trong ngày):

• Giữ nguyên bao gói lá: Nếu ăn trong vòng 4-6 giờ, nên giữ cốm nguyên trong gói lá ráy và lá sen mà người bán đã gói. Lớp lá này có tác dụng giữ ẩm tự nhiên và tăng thêm hương thơm.
• Môi trường: Đặt cốm ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp hoặc nơi có độ ẩm cao.
• Khắc phục cốm bị khô: Nếu cốm bị khô do ngồi phòng điều hòa, bạn có thể rửa sạch tay, làm ẩm tay nhẹ bằng nước sạch và xoa đều cốm, sau đó gói lại bằng lá sen/ráy khoảng 10 phút.

2. Bảo quản dài hạn (Từ vài tuần đến 6 tháng):

Đây là phương pháp bắt buộc nếu muốn sử dụng cốm tươi ngoài mùa vụ hoặc vận chuyển đi xa.

• Đóng gói kín và Cấp đông: Chia cốm thành từng phần nhỏ vừa đủ ăn (ví dụ 100g, 200g); Cho cốm vào túi nilon, túi zip chuyên dụng hoặc hộp kín; Tốt nhất là hút chân không để loại bỏ không khí, giúp cốm tươi có thể bảo quản trong ngăn đá tủ lạnh từ 6 tháng đến 1 năm; Khi cần dùng, lấy lượng cốm cần thiết ra, tránh rã đông bằng nhiệt độ hoặc lò vi sóng; Cách tốt nhất là để cốm rã đông tự nhiên ở nhiệt độ phòng, hoặc hơ trước quạt khoảng 15 phút. Khi cốm tan băng, lượng nước đá sẽ tan ra giúp cốm lấy lại độ dẻo và hương vị gần như ban đầu.